Khi nhắc đến rượu mạnh, chắc chắn Vodka là cái tên không thể thiếu. Trong suốt, lạnh buốt, và “sạch” một cách đặc biệt, Vodka không chỉ là thức uống truyền thống của người Nga mà còn là “linh hồn” của hàng loạt cocktail nổi tiếng trên toàn thế giới.

Sau đây hãy cùng Rượu nhập khẩu cao cấp đi sâu khám phá về rượu Vodka một trong những kiệt tác trong thế giới rượu thời hiện đại ngày nay nhé!

1. Vodka là gì?

Vodka là một loại đồ uống có cồn được chưng cất, có nguồn gốc từ Đông Âu, với tên gọi xuất phát từ tiếng Nga “voda”, có nghĩa là nước, hoặc như người Ba Lan gọi là “woda”. Loại rượu này chủ yếu bao gồm nước và ethanol, đôi khi có thêm tạp chất hoặc hương liệu để tạo mùi vị đặc trưng. Theo truyền thống, Vodka được sản xuất bằng cách chưng cất chất lỏng thu được từ ngũ cốc hoặc khoai tây đã qua quá trình lên men. Tuy nhiên, một số thương hiệu hiện đại ngày nay còn sử dụng trái cây hoặc đường làm nguyên liệu lên men.

2. Nguồn gốc của rượu Vodka

Nguồn gốc chính xác của vodka vẫn còn là đề tài tranh cãi giữa Nga và Ba Lan – hai quốc gia đều tuyên bố mình là “quê hương” của vodka.

Việc sản xuất vodka đầu tiên được ghi nhận tại Nga là vào cuối thế kỷ 9, tuy nhiên xưởng chưng cất đầu tiên được biết đến – tại Khylnovsk – lại xuất hiện khoảng hai trăm năm sau đó, theo ghi chép trong Biên niên sử Vyatka năm 1174.

Ba Lan cũng tuyên bố rằng họ đã chưng cất vodka từ sớm hơn, vào thế kỷ thứ 8, nhưng vì đây là quá trình chưng cất rượu vang, nên có lẽ sẽ phù hợp hơn khi xem đó là một dạng brandy thô sơ. Những loại vodka đầu tiên có thể xác định được ở Ba Lan xuất hiện vào thế kỷ 11, khi chúng được gọi là “gorzalka”, và ban đầu được sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh.

Trong thời Trung Cổ, rượu chưng cất chủ yếu được sử dụng cho mục đích y học, và cũng được dùng như một thành phần trong sản xuất thuốc súng.

Vào thế kỷ 14, một vị đại sứ Anh tại Moscow đã mô tả vodka là thức uống quốc gia của người Nga, và đến giữa thế kỷ 16, vodka cũng đã được công nhận là quốc tửu tại Ba Lan và Phần Lan. Theo Biên niên sử Novgorod năm 1533, vodka tại Nga lúc bấy giờ cũng thường xuyên được sử dụng như một loại thuốc chữa bệnh, với tên gọi “zhiznennia voda”, nghĩa là “nước của sự sống”.

Vào thời cổ đại, nước Nga sản xuất nhiều loại rượu “vodka”, khi đó còn được gọi là “rượu nóng”. Có ba loại phổ biến:

• Rượu thường (plain wine)

• Rượu ngon (good wine)

• Rượu quý tộc (boyar wine).

Ngoài ra, còn có các loại vodka mạnh hơn, được chưng cất hai lần trở lên, gọi là rượu đôi (double wine).

Vì kỹ thuật sản xuất ban đầu còn thô sơ, vodka thường chứa nhiều tạp chất, nên các nhà chưng cất đã dùng trái cây, thảo mộc hoặc gia vị để tạo hương và che lấp mùi vị khó chịu.

Vào giữa thế kỷ 15, kỹ thuật chưng cất bằng nồi đồng (pot distillation) xuất hiện lần đầu tiên tại Nga. Trước đó, người ta sử dụng các phương pháp như tẩm ướp, ủ lâu năm, hoặc làm đông lạnh để loại bỏ tạp chất, thậm chí còn dùng phương pháp kết tủa bằng “karluk” – là bàng quang khí của cá tầm – để làm trong rượu.

Sau này, chưng cất trở thành bước đầu tiên trong quy trình sản xuất vodka, và sản phẩm được cải thiện thêm bằng cách kết tủa với karluk, sữa hoặc lòng trắng trứng.

Khoảng năm 1450, vodka bắt đầu được sản xuất với quy mô lớn, và lô hàng xuất khẩu vodka đầu tiên của Nga được ghi nhận là gửi sang Thụy Điển vào năm 1505. Trong khi đó, vodka của Ba Lan (gọi là woda) bắt đầu được xuất khẩu khoảng một thế kỷ sau, từ các trung tâm sản xuất chính ở Poznan và Krakow.

Ở Nga, vodka được tiêu thụ rộng rãi và nhanh chóng trở thành một loại đồ uống quốc dân. Chính quyền Sa hoàng Nga sớm nhận ra giá trị kinh tế và đánh thuế vodka như một nguồn thu chính của ngân khố quốc gia.

Vào năm 1716, quyền sở hữu các xưởng chưng cất vodka trở thành đặc quyền của giới quý tộc, và họ tiếp tục được trao thêm các đặc quyền khác vào năm 1751. Trong khoảng 50 năm sau đó, đã có sự bùng nổ về số lượng các loại vodka pha hương (aromatized vodka), tuy nhiên không có nỗ lực nào nhằm chuẩn hóa sản phẩm vodka cơ bản.

Quy trình sản xuất lúc bấy giờ khá công phu:

• Rượu được chưng cất hai lần,

• Sau đó pha loãng bằng sữa rồi chưng cất lần thứ ba,

• Tiếp theo là pha thêm nước để đạt nồng độ mong muốn,

• Cuối cùng là thêm hương liệu, trước khi tiến hành lần chưng cất thứ tư và cuối cùng.

Do quy trình phức tạp và nguyên liệu đa dạng, vodka thời kỳ này không phải là sản phẩm rẻ tiền và chưa được sản xuất ở quy mô công nghiệp lớn. Nó không cạnh tranh về mặt thương mại với các nhà sản xuất lớn tại Litva, Ba Lan và Phổ (Prussia).

Bước đột phá về lọc rượu:

Vào thế kỷ 18, một giáo sư tại St. Petersburg đã khám phá ra phương pháp lọc cồn bằng than hoạt tính, giúp vodka trở nên tinh khiết và dễ uống hơn. Trước đó, người Nga đã từng sử dụng vải nỉ và cát sông để lọc rượu, nhưng hiệu quả không cao bằng than hoạt tính.

3. Vodka chinh phục Châu Âu

Sự phổ biến của vodka tiếp tục lan rộng khắp châu Âu trong suốt thế kỷ 19, một phần nhờ vào sự hiện diện của binh lính Nga ở nhiều nơi trong các cuộc Chiến tranh Napoleon. Khi vodka ngày càng được ưa chuộng, nhu cầu tăng cao dẫn đến việc sản xuất các loại vodka chất lượng thấp hơn, chủ yếu được làm từ hỗn hợp khoai tây nghiền đã lên men và chưng cất.

Trước đó, đã có nỗ lực kiểm soát sản xuất bằng cách giảm số lượng nhà máy chưng cất từ 5.000 xuống còn 2.050 trong giai đoạn 1860–1890, nhưng không thành công. Do đó, vào năm 1894, chính quyền Nga ban hành một đạo luật quốc hữu hóa việc sản xuất và phân phối vodka, biến nó thành độc quyền nhà nước.

Việc này được thực hiện vừa vì lý do tài chính, vừa nhằm kiểm soát nạn nghiện rượu đang lan rộng do sự xuất hiện tràn lan của vodka giá rẻ, được sản xuất hàng loạt cả trong nước lẫn nhập khẩu.

Chỉ đến cuối thế kỷ 19, khi tất cả các nhà máy chưng cất của nhà nước bắt đầu áp dụng quy trình sản xuất tiêu chuẩn, đảm bảo chất lượng đồng đều, thì cái tên “vodka” mới chính thức được công nhận và sử dụng một cách chính thức.

• Lưu lạc và phục sinh thương hiệu vodka Nga

Sau Cách mạng Nga, chính quyền Bolshevik đã tịch thu toàn bộ các xưởng chưng cất tư nhân tại Moscow. Kết quả là, nhiều nhà sản xuất vodka Nga đã di cư ra nước ngoài, mang theo bí quyết và công thức gia truyền.

Một trong số đó là một người thừa kế thương hiệu vodka nổi tiếng, đã hồi sinh thương hiệu của mình tại Paris, sử dụng phiên bản tiếng Pháp của họ nhà mình – Smirnoff.

Sau đó, ông gặp một người Nga di cư sang Mỹ, và cùng nhau họ thành lập xưởng chưng cất vodka đầu tiên tại Mỹ vào năm 1934. Thương hiệu này sau đó được bán lại cho một công ty đồ uống Mỹ. Từ bước khởi đầu nhỏ bé này, vodka bắt đầu bùng nổ tại phương Tây vào những năm 1940, và dần trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa đồ uống hiện đại.

4. Quy trình sản xuất rượu Vodka

Vodka có thể được sản xuất từ nhiều loại nguyên liệu nông nghiệp khác nhau. Tại Liên minh Châu Âu (EU), vodka thường được làm từ ngũ cốc hoặc mật đường. Trong khi đó, ở Đông Âu, vodka cũng được sản xuất từ khoai tây hoặc gạo.

Cồn trung tính có nồng độ cồn tối thiểu 96% theo thể tích (ABV), sau khi được kiểm tra đảm bảo đạt chất lượng tiêu chuẩn, sẽ được chưng cất lại để tạo ra loại rượu trong suốt và không mùi vị, hoặc được lọc qua than hoạt tính để loại bỏ hoàn toàn tạp chất và mùi còn sót lại. Than hoạt tính là loại đã được xử lý bằng hơi nước hoặc hóa chất để tăng khả năng hấp thụ.

Trong nhiều trường hợp, cồn sẽ được chưng cất lại một hoặc hai lần, sau đó pha với nước tinh khiết đã khử khoáng để giảm độ cồn xuống khoảng 55%, rồi lọc qua than hoạt tính. Việc lọc có thể được thực hiện bằng cách:

• Bơm vodka qua nhiều cột lọc chứa than hoạt tính liên tiếp, hoặc

• Với các loại vodka rẻ tiền hơn, chỉ cần ngâm trong bồn chứa than hoạt tính.

Sau đó, nước tinh khiết sẽ được thêm vào để giảm độ cồn xuống mức tối thiểu theo quy định của EU là 37.5% ABV. Tuy nhiên, trên thực tế, có nhiều loại vodka có nồng độ lên đến 50% ABV.

5. Vodka – Thức uống hiện đại

Mặc dù là loại rượu có lịch sử lâu đời hơn, vodka lại mất nhiều thời gian hơn gin để trở nên phổ biến trong xã hội phương Tây.

Tuy nhiên, sau Cách mạng Nga năm 1917, nhiều người Nga tị nạn đã mang theo kỹ thuật chưng cất vodka và niềm đam mê với loại rượu này đến khắp nơi trên thế giới.

Trong thập niên 1930, một trong những người di cư này đã rời Nga, qua Pháp và đến Hoa Kỳ, mang theo công thức sản xuất của một trong những thương hiệu vodka hàng đầu nước Nga. Nhờ sự hợp tác với một người Nga lưu vong khác, họ đã thành lập nhà máy chưng cất vodka đầu tiên tại Mỹ vào những năm 1930. Ban đầu, doanh nghiệp này không mấy thành công, nhưng sau đó được bán lại cho một doanh nhân khác – người đã gây tiếng vang lớn vào thập niên 1950 với loại cocktail vodka nổi tiếng: Moscow Mule.

Tuy nhiên, thực tế là vodka chỉ thực sự bùng nổ tại phương Tây vào những năm 1960–1970, khi hàng loạt thương hiệu mới xuất hiện tại Mỹ và Anh. Giai đoạn này trùng hợp với cuộc cách mạng văn hóa “Swinging Sixties”, nơi những giá trị truyền thống được thay thế bằng lối sống cởi mở, trẻ trung và khám phá.

Sự dễ pha trộn (mixability) của vodka – cùng với những chiến dịch quảng cáo hài hước và thông minh – đã giúp vodka nhanh chóng trở thành thức uống được ưa chuộng và vẫn giữ vững vị thế cho đến ngày nay.

Nguồn tham khảo: The Story Of Vodka – History, Production And The Modern Drink

Hy vọng bài viết sẽ hữu ích với các bạn!

Đừng quên theo dõi Website Rượu nhập khẩu cao cấp hoặc Fanpage Rượu nhập khẩu cao cấp để biết thêm nhiều thông tin chi tiết.

Hoặc gọi về hotline: 0909140227 để đặt hàng ngay nhé!